کریسمس یکی از مهم‌ترین جشن‌های دینی و فرهنگی در سراسر جهان است که به‌ویژه در کشورهای مسیحی گرامی داشته می‌شود. این جشن به‌طور کلی در تاریخ ۲۵ دسامبر برگزار می‌شود و یادآور تولد حضرت عیسی مسیح است، هرچند در طول زمان، جنبه‌های فرهنگی و تجاری زیادی به آن افزوده شده است.
معنای دینی کریسمس
به‌طور رسمی در قرن چهارم میلادی به‌عنوان جشن تولد حضرت عیسی مسیح معرفی شد. قبل از این تاریخ، تاریخ تولد دقیق عیسی مشخص نبود، اما در قرن چهارم، کلیسای روم تصمیم به انتخاب ۲۵ دسامبر به‌عنوان تاریخ تولد عیسی گرفت. این تاریخ به‌طور همزمان با جشن‌های زمستانی (که به‌ویژه در میان اقوام پگانی رایج بود) قرار گرفت، و این امر ممکن است برای جذب مردم به مسیحیت و ایجاد هم‌زمانی با جشن‌های موجود در آن دوران بوده باشد.
برای مسیحیان نمادی از تولد نجات‌دهنده‌ای است که به دنیای انسان‌ها آمد تا راه رهایی از گناه را نشان دهد. بسیاری از آموزه‌های مسیحی بر اساس این باور بنا شده‌اند که تولد عیسی، مقدمه‌ای بر مأموریت بزرگ‌تر او به‌عنوان نجات‌دهنده بشر است.
سنت‌ها و آداب و رسوم
به‌واسطه‌ی سنت‌های فراوانی که در فرهنگ‌های مختلف وجود دارد، شناخته می‌شود. این آداب و رسوم می‌توانند از کشوری به کشور دیگر و حتی از خانواده‌ای به خانواده‌ی دیگر متفاوت باشند. برخی از رایج‌ترین سنت‌ها عبارتند از:
- درخت کریسمس: یکی از نمادهای برجسته ، درخت است که معمولاً در خانه‌ها تزئین می‌شود. این درخت به‌طور سنتی با چراغ‌های رنگی، تزیینات، و اشیاء مختلف مانند توپ‌های تزیینی و گوی‌ها آراسته می‌شود.
- هدایا: تبادل هدایا بین اعضای خانواده و دوستان یکی دیگر از ویژگی‌های مهم کریسمس است. این رسم ریشه در داستان‌های مختلف دارد، از جمله داستان سه حکیم که برای عیسی هدایا آوردند.
- سنت خوردن غذای مخصوص: در بسیاری از کشورها، غذاهای خاصی برای کریسمس آماده می‌شود. به‌طور مثال، در انگلستان، غذای سنتی کریسمس شامل بوقلمون و دسرهای خاص مانند پودینگ کریسمس است.
- کارول‌های کریسمس: آوازهای شادی که به مناسبت کریسمس خوانده می‌شوند، بخش بزرگی از جشن‌های کریسمس در بسیاری از فرهنگ‌ها هستند. این آوازها می‌توانند سرودهای دینی و یا آوازهای عمومی درباره شادی و امید باشند.
نمادهای مشهور کریسمس
کریسمس با نمادهای فراوانی همراه است که هر یک از آن‌ها معنای خاصی دارند و به جشن‌ها و آداب و رسوم این فصل رنگ و بویی ویژه می‌بخشند. برخی از مشهورترین نمادهای کریسمس:
درخت کریسمس:
درخت کاج یا صنوبر که با چراغ‌ها، تزئینات رنگارنگ، گوی‌های براق و زنگوله‌ها تزئین می‌شود، یکی از بارزترین نمادها است. این سنت به قرون وسطی و اروپای شمالی برمی‌گردد و نماد حیات و امید است.
بابانوئل (سانتا کلوز):
شخصیتی تخیلی که در شب کریسمس با سورتمه‌ای از گوزن‌ها به خانه‌ها می‌آید و هدایا را در جوراب‌های آویخته یا زیر درخت می‌گذارد. این شخصیت ریشه در سنت‌های قدیمی سنت نیکلاس دارد.
چراغ‌ها و شمع‌ها:
استفاده از چراغ‌های روشن و شمع‌ها نمادی از روشنایی و امید است. این نورها نماد دفع تاریکی زمستان و استقبال از فرارسیدن نور و روزهای طولانی‌تر هستند.
جوراب‌های کریسمس:
جوراب‌های بزرگی که توسط کودکان آویخته می‌شوند تا بابانوئل هدایای خود را در آن‌ها قرار دهد.
کلاه بابانوئل:
کلاهی قرمز رنگ با حاشیه‌های سفید که به بخشی از لباس‌های معمول در جشن‌های کریسمس، به‌ویژه برای کودکان و افرادی که در نقش بابانوئل ظاهر می‌شوند، تبدیل شده است.
ستاره بیت‌لحم:
ستاره‌ای که در بالای درخت قرار می‌گیرد و به یاد ستاره‌ای است که تولد عیسی را خبر داد و سه حکیم را به سمت بیت‌لحم راهنمایی کرد.
زنگ‌ها:
زنگ‌ها به معنای شادی و جشن هستند و در بسیاری از آهنگ‌ها و کارول‌های کریسمس مضمون ویژه‌ای دارند.
هاولی و پیچک (رنگه):
گیاهانی که با رنگ‌های سبز و قرمز تندشان فضایی شاد ایجاد می‌کنند و نماد زندگی ابدی و شادی‌اند.
برف:
سفید بودن و پاکی برف با کریسمس و فصل زمستان همزمان است.
این نمادها، علاوه بر جنبه‌های دینی، دارای معانی فرهنگی و اجتماعی نیز هستند و به کمک آن‌ها جشنی بی‌نظیر و فراگیر برای همه افراد جامعه خلق می‌شود.
بابانوئل (Santa Claus)
بابانوئل، که در زبان انگلیسی به‌عنوان سانتا کلوز (Santa Claus) شناخته می‌شود، یکی از نمادهای برجسته و محبوب است. او به‌عنوان یک شخصیت خیالی و مهربان شناخته می‌شود که به خانه‌ها می‌آید تا به کودکان هدیه بدهد. تاریخچه بابانوئل و شخصیت او ترکیبی از سنت‌های مختلف تاریخی و فرهنگی است. در اینجا به برخی از جنبه‌های مهم درباره بابانوئل اشاره می‌کنم:
تاریخچه و ریشه‌ها
سنت نیکلاس:
- اصل و ریشه بابانوئل به سنت نیکلاس برمی‌گردد، یک اسقف مسیحی در قرن چهارم میلادی که به دلیل دست‌ودلبازی و خیراندیشی‌اش، به‌ویژه در کمک به کودکان و نیازمندان، مشهور بود.
هلند و اسطوره سینترکلاس:
- زمانی که مهاجران هلندی به امریکا آمدند، سنت سینترکلاس (Sinterklaas) را به این کشور آوردند. این شخصیت در هلند، شبیه به سنت نیکلاس است و در پنج دسامبر جشن گرفته می‌شود. نام “سانتا کلوز” در واقع برگرفته از تلفظ آمریکایی نام سینترکلاس است.
ظاهر و شخصیت
- ظاهر:
- سانتا کلوز به شکل یک پیرمرد مهربان با لباس قرمز و حاشیه‌های سفید، کمربند پهن مشکی، و کلاهی قرمز با توپک سفید بر سر ترسیم می‌شود. ظاهر او در بخش‌های زیادی از داستان‌ها و افسانه‌ها، کارهای هنری و تبلیغات مذکور آمده است.
- شخصیت:
- سانتا کلوز به‌عنوان فردی بخشنده و مهربان به تصویر کشیده می‌شود. او در قطب شمال زندگی می‌کند و با کمک الف‌ها هدایای کریسمس را می‌سازد. او در شب کریسمس با سورتمه‌ای که گوزن‌ها آن را می‌کشند، به خانه‌ها سفر می‌کند تا هدایا را به کودکان دهد.
سنت‌ها و تأثیرات فرهنگی
- نامه به بابانوئل:
- یکی از سنت‌های رایج در میان کودکان این است که نامه‌هایی به بابانوئل می‌نویسند و از او درخواست هدایایی می‌کنند که تمایل دارند دریافت کنند.
- موقعیت جهانی:
- بابانوئل به شخصیت مهمی در تبلیغات و رسانه‌های معاصر تبدیل شده است و نمادی جهانی از روح و شادی مربوط به آن است.
- پاپوآ و دفتر :
- در برخی از فرهنگ‌ها و شهرها، برنامه‌ها و رویدادهایی برگزار می‌شود که در آن کودکان می‌توانند شخصاً بابانوئل را ملاقات کنند و درخواست‌های خود را با او مطرح کنند.
جنبه‌های تجاری و فرهنگی کریسمس
کریسمس نه تنها به عنوان یک رویداد مذهبی مهم شناخته می‌شود، بلکه جنبه‌های تجاری و فرهنگی قابل توجهی نیز دارد که تأثیر عمیقی بر زندگی روزمره افراد و جوامع داشته است. در اینجا به برخی از این جنبه‌ها :
جنبه‌های تجاری
فصل خرید و فروش:
- کریسمس یکی از پربازده‌ترین زمان‌ها برای خرید و فروش در سال است. فروشگاه‌ها و برندها از این فرصت برای ارائه تخفیف‌ها و تبلیغات ویژه استفاده می‌کنند و مردم به خرید هدایا، تزیینات، لباس‌ها و غذاهای مخصوص کریسمس روی می‌آورند.
اقتصاد هدیه‌دهی:
- تبادل هدایا بخش مهمی از جشن‌ها است و اقتصاد مرتبط با تولید و عرضه هدایا رونق می‌یابد. محصولات مختلف از اسباب‌بازی‌ها تا کالاهای الکترونیکی، فروش بالایی را در این فصل تجربه می‌کنند.
تبلیغات گسترده:
- کسب‌وکارها از طریق تبلیغات گسترده، محصولات و خدمات خود را متناسب با تم کریسمس ارائه می‌دهند. شخصیت‌هایی مانند بابانوئل و درخت در کمپین‌های تبلیغاتی فراوانی دیده می‌شوند.
جنبه‌های فرهنگی
آداب و رسوم خانوادگی:
- زمانی است که خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و به ایجاد روابط نزدیک‌تر و اشتراک‌گذاری شادی‌ها و خاطرات می‌پردازند. مراسمی مانند خوردن شام و شرکت در رویدادهای مذهبی بخشی از این فرهنگ هستند.
کارول‌ها و موسیقی :
- موسیقی و آوازها یکی از عناصر کلیدی فرهنگ این جشن است. این موسیقی‌ها فضایی شاد و جشن‌وار ایجاد می‌کنند و در فروشگاه‌ها، خانه‌ها و مکان‌های عمومی به گوش می‌رسند.
فیلم‌های ویژه :
فیلم‌های مرتبط به بخش مهمی از فرهنگ پاپ در این فصل تبدیل شده‌اند. این فیلم‌ها معمولاً پیام‌های محبت، امید و معجزه را شامل می‌شوند.
تزئینات عمومی و محیطی:
- شهرها و محله‌ها با چراغ‌ها و تزئینات کریسمسی آذین می‌شوند، که نه تنها باعث افزایش زیبایی بصری می‌شود، بلکه روحیه مردم را نیز تقویت می‌کند.
بازارهای کریسمس:
- بازارها، به‌ویژه در اروپا، مکان‌هایی برای خرید محصولات دست‌ساز، غذاهای محلی هستند. این بازارها نیازی به پیوند مذهبی ندارند و برای تمام اقشار جامعه جذابیت دارند.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
با نگاه به جنبه‌های تجاری و فرهنگی خود، نقش مهمی در تقویت و حفظ سنت‌ها، ایجاد فضای مشترک اجتماعی و حتی بهبود روحیه اقتصادی و اجتماعی جامعه ایفا می‌کند. این جشن به‌نوعی نمایانگر امید، نیکوکاری و همبستگی اجتماعی است، که همواره به نسل‌های آینده منتقل خواهد شد.
کریسمس در کشورهای مختلف
کریسمس، با وجود ریشه‌های مشترک مذهبی، در کشورهای مختلف جهان به شکل‌ها و با رسوم گوناگونی جشن گرفته می‌شود. این تنوع فرهنگی، جذابیت خاصی به این جشن جهانی می‌بخشد. در اینجا به برخی از شیوه‌های متفاوت جشن گرفتن کریسمس در کشورهای مختلف اشاره می‌کنم:
اروپا
- ایتالیا:
- لا بفانا (La Befana): به جای بابانوئل، یک پیرزن مهربان به نام لا بفانا در شب 6 ژانویه (جشن خاج‌شویان) برای کودکان هدیه می‌آورد. او در جستجوی نوزاد مسیح است و هدیه‌ها را به کودکان خوب می‌دهد.
- شام هفت ماهی (Feast of the Seven Fishes): خانواده‌ها شام مفصلی شامل هفت نوع غذای دریایی میل می‌کنند.
- آلمان:
- بازارهای کریسمس (Weihnachtsmarkt): بازارهای سنتی با غرفه‌های چوبی پر از تزئینات، غذاها و نوشیدنی‌های محلی، از جاذبه‌های اصلی در آلمان هستند.
- نیکلاس (Nikolaus): در شب 6 دسامبر، نیکلاس با هدیه‌های کوچک به کودکان سر می‌زند.
- درخت کریسمس (Tannenbaum): تزئین درخت به طور گسترده‌ای در آلمان رایج است.
- فرانسه:
- پیر نوئل (Père Noël): مشابه سانتا کلوز، پیر نوئل هدایا را به خانه می‌آورد.
- شام کریسمس (Le Réveillon): یک شام مفصل و مهم در شب کریسمس که شامل غذاهای سنتی فرانسوی است.
- اسپانیا:
- سه پادشاه (Los Reyes Magos): سه پادشاه خردمند در روز 6 ژانویه هدیه‌ها را به کودکان می‌آورند.
- شام کریسمس (Nochebuena): شام با غذاهای محلی مثل گوشت بره و غذاهای دریایی جشن گرفته می‌شود.
- بریتانیا:
- مراسم پانتومیم: نمایش‌های تئاتری کمدی و شاد پانتومیم در ایام کریسمس برگزار می‌شود.
- مهمانی شام کریسمس: شام شامل بوقلمون، سس کرنبری و پودینگ کریسمس است.
آمریکای شمالی
- آمریکا:
- سانتا کلوز: شخصیت محوری کریسمس است که هدایا را در جوراب‌های آویزان یا زیر درخت کریسمس می‌گذارد.
- شام بوقلمون: شام معمولاً شامل بوقلمون، پوره سیب‌زمینی و انواع شیرینی‌هاست.
- کانادا:
- مشابه آمریکا: مشابه آمریکا جشن گرفته می‌شود با تاکید بیشتر بر سنت‌های خانوادگی.
- رویدادهای محلی: جشنواره‌ها و رویدادهای محلی در شهرها و استان‌های مختلف برگزار می‌شود.
آمریکای لاتین
- مکزیک:
- پوزاداس (Posadas): در نه شب قبل ، مراسم مذهبی با بازسازی سفر مریم و یوسف به بیت‌لحم برگزار می‌شود.
- پیناتا: بازی شکستن پیناتا (ظرفی پر از شیرینی) در مهمانی‌های کریسمس مرسوم است.
- برزیل:
- بابا نوئل (Papai Noel): بابانوئل هدیه‌ها را در شب کریسمس می‌آورد.
- شام کریسمس: شام کریسمس با غذاهای سنتی برزیلی و مراسم آتش‌بازی در ساحل جشن گرفته می‌شود.
آسیا
- ژاپن:
- شام کنتاکی فراید چیکن: به جای شام سنتی، بسیاری از مردم ژاپن در شب کریسمس از KFC غذا سفارش می‌دهند.
- روشنایی کریسمس: شهرهای ژاپن با نورپردازی‌های زیبای کریسمس تزیین می‌شوند.
- فیلیپین:
- سیمبانگ گابی (Simbang Gabi): مجموعه‌ای از نه مراسم مذهبی که قبل از کریسمس برگزار می‌شود.
- پارول (Parol): فانوس‌های ستاره‌ای شکل که در تزئینات استفاده می‌شوند.
تفاوت‌ها و شباهت‌ها
- تنوع در نمادها: برخی کشورها از شخصیت‌هایی مانند بابانوئل یا سینترکلاس استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بر اساس سنت‌های محلی خود به صورت متفاوتی جشن می‌گیرند.
- تنوع در غذاها: هر منطقه غذاهای خاص خود را در طول کریسمس سرو می‌کند که نشان دهنده تنوع فرهنگی غنی این جشن است.
- اهمیت خانواده: در اکثر نقاط جهان، کریسمس به عنوان فرصتی برای گردهمایی خانواده و دوستان شناخته می‌شود.
گروه صنعتی ورزشی کراس
