رویداد مبعث و آغاز پیامبری حضرت محمد (ص)
بر اساس باورهای اسلامی، مبعث روزی است که حضرت محمد (ص)، آخرین فرستاده خداوند، به مقام پیامبری برگزیده شد. این رویداد در غار حرا، در نزدیکی مکه و در حالی که ایشان در حال عبادت و نیایش بودند، رخ داد. در این زمان، جبرئیل امین به فرمان الهی بر او نازل شد و آیات آغازین قرآن را که سرآغاز نبوت و شریعت او بود، ابلاغ کرد.
حضرت محمد (ص)، که از کودکی خواندن و نوشتن نمی‌دانست، در برابر این واقعه بزرگ الهی قرار گرفت. جبرئیل دست او را گرفت و گفت:
«ای محمد! بخوان!»
پیامبر با شگفتی پاسخ داد:
«چه بخوانم؟»
جبرئیل گفت:
«اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّک الَّذی خَلَقَ * خَلَقَ الْاِنسانَ مِنْ عَلَقَ * اِقْرَا وَ رَبُّک الْاَکرَمُ * اَلَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ…
(بخوان به نام پروردگارت که آفرید. همو که انسان را از خون بسته آفرید. بخوان که پروردگارت از همه ارجمندتر است. همان که با قلم آموخت و به انسان آنچه را که نمی‌دانست، تعلیم داد.)»
در این لحظه، به معجزه الهی، حضرت محمد (ص) توانست کلمات وحی را تلاوت کند. بدین ترتیب، او مأموریت یافت تا پیام خداوند را به مردم ابلاغ کند، آنان را به پرستش خدای یکتا دعوت نماید و از گمراهی و شرک نجات دهد.
در زمان مبعوث شدن به پیامبری، حضرت محمد (ص) ۴۰ ساله بود و در شهر مکه زندگی می‌کرد. این رویداد نقطه عطفی در تاریخ اسلام و آغاز دعوت جهانی پیامبر به یکتاپرستی و هدایت انسان‌ها بود.
هدف بعثت پیامبر اسلام (ص)
هدف بعثت پیامبر اسلام (ص) هدایت انسان‌ها به سوی یکتاپرستی، اخلاق نیکو و رشد عقلانی و معنوی بود. در جامعه‌ای که غرق در بت‌پرستی، جهل، خرافات و بی‌عدالتی بود، پیامبر اسلام (ص) مأموریت یافت تا پیام خداوند را به مردم برساند و آن‌ها را از تاریکی گمراهی به سوی نور ایمان و آگاهی رهنمون سازد.
بعثت پیامبر (ص) نقطه آغاز تحول بزرگ در جامعه انسانی بود. این تحول شامل موارد زیر می‌شد:
- دعوت به یکتاپرستی: پیامبر مأمور شد مردم را از پرستش بت‌ها و خدایان ساختگی بازداشته و به عبادت خدای یکتا و بزرگ دعوت کند.
- رواج اخلاق و عدالت: در زمان پیامبر، ارزش‌های اخلاقی مانند صداقت، امانت‌داری، کمک به نیازمندان و احترام به حقوق دیگران تضعیف شده بود. بعثت پیامبر فرصتی برای احیای این ارزش‌ها و پایه‌ریزی یک جامعه عادلانه بود.
- آگاهی‌بخشی و مبارزه با جهل: پیامبر اسلام (ص) با آوردن کتاب وحی (قرآن کریم) به انسان‌ها آموزش داد که تفکر، علم‌آموزی و کسب آگاهی از بزرگ‌ترین وظایف انسانی است.
- تقویت کرامت انسانی: یکی از اهداف بعثت، احیای کرامت انسانی و مبارزه با نابرابری‌های اجتماعی بود. پیامبر تأکید کرد که همه انسان‌ها در پیشگاه خداوند برابرند و تنها برتری انسان‌ها در تقوا و پرهیزگاری است.
- نجات از ظلم و گمراهی: بعثت پیامبر (ص) فرصتی بود برای نجات مردم از بی‌عدالتی، خشونت و تبعیض، و ایجاد یک جامعه‌ای که در آن محبت، صلح و برادری حاکم باشد.
اولین ایمان‌آورندگان
پس از بعثت پیامبر اسلام (ص) و آغاز دعوت ایشان به یکتاپرستی، نخستین افرادی که به او ایمان آوردند، از نزدیک‌ترین و صمیمی‌ترین افراد به ایشان بودند. این موضوع نشان‌دهنده صداقت و اعتماد کامل آن‌ها به پیامبر بود.
- حضرت علی (ع):
حضرت علی (ع)، پسرعموی پیامبر، نخستین مردی بود که دعوت پیامبر را پذیرفت. او که از کودکی در خانه پیامبر زندگی می‌کرد و تحت تربیت او قرار داشت، از همان ابتدا پیام الهی را تصدیق کرد و به رسالت پیامبر ایمان آورد. علی (ع) با شجاعت و ایثار همواره یار و یاور پیامبر در تبلیغ دین اسلام بود. - حضرت خدیجه (س):
حضرت خدیجه (س)، همسر وفادار پیامبر، نخستین زنی بود که به او ایمان آورد. او با شناخت عمیقی که از شخصیت پیامبر داشت، بدون هیچ تردیدی به رسالت ایشان ایمان آورد و تمام دارایی و امکانات خود را در راه ترویج دین اسلام در اختیار پیامبر قرار داد.
ایمان این دو نفر به پیامبر، نشان‌دهنده خلوص نیت و درک عمیق آن‌ها از حقیقت پیام الهی بود. آن‌ها نقش اساسی در حمایت از پیامبر و ترویج دین اسلام در سال‌های نخستین داشتند.
جایگاه روز مبعث در اسلام
روز مبعث یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین روزها در تاریخ اسلام است. این روز نه‌تنها نقطه آغازین رسالت پیامبر اکرم (ص) است، بلکه روزی است که مسیر هدایت الهی برای بشریت هموار شد.
- در میان شیعیان:
شیعیان روز ۲۷ رجب را به عنوان روز مبعث جشن می‌گیرند و آن را یکی از اعیاد بزرگ اسلامی می‌دانند. اعمال مستحب ویژه‌ای برای این روز در نظر گرفته شده است، از جمله:- غسل مستحب: برای پاکی جسم و روح.
- نمازهای مستحب: که در روایات آمده و فضیلت فراوانی دارد.
- دعا و نیایش: دعاهای خاصی که در این روز توصیه شده، ارتباط معنوی مسلمانان را با خداوند تقویت می‌کند.
- در میان اهل سنت:
اهل سنت دیدگاه متفاوتی نسبت به تاریخ دقیق بعثت دارند. برخی از آن‌ها معتقدند که این واقعه در شب ۲۱ رمضان رخ داده است. به همین دلیل، روز مبعث به طور رسمی در میان اهل سنت جشن گرفته نمی‌شود. با این حال، اهمیت پیامبری حضرت محمد (ص) و نقش ایشان در هدایت بشر در میان تمامی مسلمانان مشترک است. - ابعاد معنوی و اجتماعی مبعث:
روز مبعث، روزی است که خداوند انسان‌ها را به مسیر عقل، معرفت و معنویت دعوت کرد. این روز نماد زنده‌شدن ارزش‌های انسانی و احیای کرامت بشری است. مسلمانان با گرامیداشت این روز، پیوند خود را با تعالیم پیامبر (ص) تقویت می‌کنند و بر اهمیت پیام او تأکید دارند.
پیام روز مبعث
روز مبعث یادآور آغاز رسالت پیامبر اسلام (ص) و دعوت او به یکتاپرستی، اخلاق، و عدالت است. مهم‌ترین پیام‌های این روز عبارتند از:
- دعوت به یکتاپرستی: ترک بت‌پرستی و پرستش خدای یگانه.
- مبارزه با جهل و خرافات: تأکید بر علم‌آموزی، تفکر و آگاهی.
- احیای اخلاق نیکو: ترویج صداقت، امانت‌داری و مهربانی.
- وحدت و برادری: تأکید بر برابری انسان‌ها.
- عدالت اجتماعی: مبارزه با ظلم، تبعیض و حمایت از مظلومان.
- هدایت به سعادت دنیا و آخرت: نشان دادن راه خوشبختی برای همه انسان‌ها.
این روز نماد تحول معنوی، اخلاقی و اجتماعی است که انسان‌ها را به مسیر حقیقت و کمال رهنمون می‌سازد.
